解深宻經卷第四
唐三藏法師玄奘奉 詔譯
地波羅蜜多品第七
爾時,觀自在菩薩白佛言:“世尊!如佛所說菩薩十地,所謂極喜地、離垢地、發光地、焰慧地、極難勝地、現前地、逺行地、不動地、善慧地、法雲地;復說佛地爲第十一。如是諸地,幾種清淨?幾分所攝?”
爾時世尊告觀自在菩薩曰:“善男子!當知諸地四種清淨、十一分攝。
“云何名爲四種清淨能攝諸地?謂増上意樂清淨攝於初地;増上戒清淨攝第二地;増上心清淨攝第三地;増上慧清淨於後後地轉勝妙故,當知能攝從第四地乃至佛地。善男子!當知如是四種清淨普攝諸地。
“云何名爲十一種分能攝諸地?謂諸菩薩先於勝解行地,依十法行,極善修習勝解忍故,超過彼地,證入菩薩正性離生。彼諸菩薩由是因縁,此分圎满,而未能於微細毁犯、誤現行中正知而行,由是因縁,於此分中猶未圎满;爲令此分得圎满故,精勤修習便能證得。彼諸菩薩由是因縁,此分圎满,而未能得世間圎满等持、等至及圎满聞持陀羅尼,由是因縁,於此分中猶未圎满;爲令此分得圎满故,精勤修習便能證得。彼諸菩薩由是因縁,此分圎满,而未能令隨所獲得菩提分法多修習住,心未能捨諸等至愛及與法愛,由是因縁,於此分中猶未圎满;爲令此分得圎满故,精勤修習便能證得。彼諸菩薩由是因縁,此分圎满,而未能於諸諦道理如實觀察,又未能於生死涅槃棄捨一向背趣作意,又未能修方便所攝菩提分法,由是因縁,於此分中猶未圎满;爲令此分得圎满故,精勤修習便能證得。彼諸菩薩由是因縁,此分圎满,而未能於生死流轉如實觀察,又由於彼多生厭故,未能多住無相作意,由是因縁,於此分中猶未圎满;爲令此分得圎满故,精勤修習便能證得。彼諸菩薩由是因縁,此分圎满,而未能令無相作意無缺、無間、多修習住,由是因縁,於此分中猶未圎满;爲令此分得圎满故,精勤修習便能證得。彼諸菩薩由是因縁,此分圎满,而未能於無相住中捨離功用,又未能得於相自在,由是因縁,於此分中猶未圎满;爲令此分得圎满故,精勤修習便能證得。彼諸菩薩由是因縁,此分圎满,而未能於異名、衆相、訓辭差别、一切品類宣說法中得大自在,由是因縁,於此分中猶未圎满;爲令此分得圎满故,精勤修習便能證得。彼諸菩薩由是因縁,此分圎满,而未能得圎满法身現前證受,由是因縁,於此分中猶未圎满;爲令此分得圎满故,精勤修習便能證得。彼諸菩薩由是因縁,此分圎满,而未能得徧於一切所知境界無著、無礙、妙智、妙見,由是因縁,於此分中猶未圎满;爲令此分得圎满故,精勤修習便能證得;由是因縁,此分圎满,此分满故,於一切分皆得圎满。善男子!當知如是十一種分普攝諸地。”
觀自在菩薩復白佛言:“世尊!何縁最初名極喜地?乃至何縁說名佛地?”
佛告觀自在菩薩曰:“善男子!成就大義,得未曽得出世間心,生大歡喜,是故最初名極喜地。逺離一切微細犯戒,是故第二名離垢地。由彼所得三摩地及聞持陀羅尼,能爲無量智光依止,是故第三名發光地。由彼所得菩提分法,燒諸煩惱,智如火焰,是故第四名焰慧地。由即於彼菩提分法,方便修習最極艱難,方得自在,是故第五名極難勝地。現前觀察諸行流轉,又於無相多修作意,方現在前,是故第六名現前地。能逺證入無缺無間無相作意,與清淨地共相隣接,是故第七名逺行地。由於無相得無功用,於諸相中不爲現行煩惱所動,是故第八名不動地。於一切種說法自在,獲得無礙廣大智慧,是故第九名善慧地。麤重之身廣如虚空,法身圎满譬如大雲,皆能徧覆,是故第十名法雲地。永斷最極微細煩惱及所知障,無著無礙,於一切種所知境界,現正等覺,故第十一說名佛地。”
觀自在菩薩復白佛言:“於此諸地,有幾愚癡,有幾麤重,爲所對治?”
佛告觀自在菩薩曰:“善男子!此諸地中有二十二種愚癡、十一種麤重爲所對治。謂於初地有二愚癡:一者、執著補特伽羅及法愚癡,二者、惡趣雜染愚癡;及彼麤重爲所對治。於第二地有二愚癡:一者、微細誤犯愚癡,二者、種種業趣愚癡;及彼麤重爲所對治。於第三地有二愚癡:一者、欲貪愚癡,二者、圎满聞持陀羅尼愚癡;及彼麤重爲所對治。於第四地有二愚癡:一者、等至愛愚癡,二者、法愛愚癡;及彼麤重爲所對治。於第五地有二愚癡:一者、一向作意棄背生死愚癡,二者、一向作意趣向涅槃愚癡;及彼麤重爲所對治。於第六地有二愚癡:一者、現前觀察諸行流轉愚癡,二者、相多現行愚癡;及彼麤重爲所對治。於第七地有二愚癡:一者、微細相現行愚癡,二者、一向無相作意方便愚癡;及彼麤重爲所對治。於第八地有二愚癡:一者、於無相作功用愚癡,二者、於相自在愚癡;及彼麤重爲所對治。於第九地有二愚癡:一者、於無量說法、無量法句文字、後後慧辯陀羅尼自在愚癡,二者、辯才自在愚癡;及彼麤重爲所對治。於第十地有二愚癡:一者、大神通愚癡,二者、悟入微細祕宻愚癡;及彼麤重爲所對治。於如來地有二愚癡:一者、於一切所知境界極微細著愚癡,二者、極微細礙愚癡;及彼麤重爲所對治。
“善男子!由此二十二種愚癡及十一種麤重故,安立諸地;而阿耨多羅三藐三菩提離彼繫縛。”
觀自在菩薩復白佛言:“世尊!阿耨多羅三藐三菩提甚竒希有,乃至成就大利大果,令諸菩薩能破如是大愚癡羅網,能越如是大麤重稠林,現前證得阿耨多羅三藐三菩提。”
觀自在菩薩復白佛言:“世尊!如是諸地,幾種殊勝之所安立?”
佛告觀自在菩薩曰:“善男子!略有八種:一者、増上意樂清淨;二者、心清淨;三者、悲清淨;四者、至彼岸清淨;五者、見佛供養承事清淨;六者、成熟有情清淨;七者、生清淨;八者、威徳清淨。
“善男子!於初地中,所有増上意樂清淨乃至威徳清淨,後後諸地乃至佛地,所有増上意樂清淨乃至威徳清淨,當知彼諸清淨展轉増勝,惟於佛地除生清淨。又初地中所有功徳,於上諸地平等皆有,當知自地功徳殊勝。一切菩薩十地功徳皆是有上,佛地功徳當知無上。”
觀自在菩薩復白佛言:“世尊!何因縁故,說菩薩生於諸有生最爲殊勝?”
佛告觀自在菩薩曰:“善男子!四因縁故:一者、極淨善根所集起故;二者、故意思擇力所取故;三者、悲愍濟度諸衆生故;四者、自能無染,除他染故。”
觀自在菩薩復白佛言:“世尊!何因縁故說諸菩薩行廣大願、妙願、勝願?”
佛告觀自在菩薩曰:“善男子!四因縁故:謂諸菩薩,能善了知涅槃樂住,堪能速證,而復棄捨速證樂住;無縁無待發大願心,爲欲利益諸有情故,處多種種長時大苦。是故我說彼諸菩薩行廣大願、妙願、勝願。”
觀自在菩薩復白佛言:“世尊!是諸菩薩凡有幾種所應學事?”
佛告觀自在菩薩曰:“善男子!菩薩學事略有六種,所謂布施、持戒、忍辱、精進、靜慮、智慧到彼岸。”
觀自在菩薩復白佛言:“世尊!如是六種所應學事,幾是増上戒學所攝?幾是増上心學所攝?幾是増上慧學所攝?”
佛告觀自在菩薩曰:“善男子!當知初三,但是増上戒學所攝;靜慮一種,但是増上心學所攝;慧是増上慧學所攝;我說精進徧於一切。”
觀自在菩薩復白佛言:“世尊!如是六種所應學事,幾是福徳資糧 所攝?幾是智慧資糧所攝?”
佛告觀自在菩薩曰:“善男子!若増上戒學所攝者,是名福徳資糧所攝;若増上慧學所攝者,是名智慧資糧所攝;我說精進、靜慮二種徧於一切。”
觀自在菩薩復白佛言:“世尊!於此六種所學事中,菩薩云何應當修學?”
佛告觀自在菩薩曰:“善男子!由五種相應當修學:一者、最初於菩薩藏波羅蜜多相應微妙正法教中,猛利信解;二者、次於十種法行,以聞、思、修所成妙智,精進修行;三者、隨護菩提之心;四者、親近眞善知識;五者、無間勤修善品。”
觀自在菩薩復白佛言:“世尊!何因縁故,施設如是所應學事,但有六數?”
佛告觀自在菩薩曰:“善男子!二因縁故:一者、饒益諸有情故;二者、對治諸煩惱故。當知前三饒益有情,後三對治一切煩惱。前三饒益諸有情者,謂諸菩薩由布施故,攝受資具饒益有情;由持戒故,不行損害逼迫惱亂,饒益有情;由忍辱故,於彼損害逼迫惱亂堪能忍受,饒益有情。後三對治諸煩惱者,謂諸菩薩由精進故,雖未永伏一切煩惱,亦未永害一切隨眠,而能勇猛修諸善品,彼諸煩惱不能傾動善品加行;由靜慮故,永伏煩惱;由般若故,永害隨眠。”
觀自在菩薩復白佛言:“世尊!何因縁故,施設所餘波羅蜜多,但有四數?”
佛告觀自在菩薩曰:“善男子!與前六種波羅蜜多爲助伴故。謂諸菩薩,於前三種波羅蜜多所攝有情,以諸攝事,方便善巧而攝受之,安置善品,是故我說方便善巧波羅蜜多與前三種而爲助伴。
“若諸菩薩,於現法中煩惱多故,於修無間無有堪能;羸劣意樂故,下界勝解故,於内心住無有堪能;於菩薩藏不能聞、縁、善修習故,所有靜慮不能引發出世間慧。彼便攝受少分狹劣福德資糧,爲未來世煩惱輕微,心生正願,如是名願波羅蜜多。由此願故,煩惱微薄,能修精進,是故我說願波羅蜜多與精進波羅蜜多而爲助伴。
“若諸菩薩,親近善士,聽聞正法,如理作意爲因縁故,轉劣意樂成勝意樂,亦能獲得上界勝解,如是名力波羅蜜多。由此力故,於内心住有所堪能,是故我說力波羅蜜多與靜慮波羅蜜多而爲助伴。
“若諸菩薩於菩薩藏,已能聞、縁、善修習故,能發靜慮,如是名智波羅蜜多。由此智故,堪能引發出世間慧,是故我說智波羅蜜多與慧波羅蜜多而爲助伴。”
觀自在菩薩復白佛言:“世尊!何因縁故,宣說六種波羅蜜多如是次第?”
佛告觀自在菩薩曰:“善男子!能爲後後引發依故。謂諸菩薩,若於身財無所顧悋,便能受持清淨禁戒;爲護禁戒,便修忍辱;修忍辱已,能發精進;發精進已,能辦靜慮;具靜慮已,便能獲得出世間慧。是故我說波羅蜜多如是次第。”
觀自在菩薩復白佛言:“世尊!如是六種波羅蜜多,各有幾種品類差别?”
佛告觀自在菩薩曰:“善男子!各有三種。施三種者:一者、法施;二者、財施;三者、無畏施。戒三種者:一者、轉捨不善戒;二者、轉生善戒;三者、轉生饒益有情戒。忍三種者:一者、耐怨害忍;二者、安受苦忍;三者、諦察法忍。精進三種者:一者、被甲精進;二者、轉生善法加行精進;三者、饒益有情加行精進。靜慮三者:一者、無分别寂靜、極寂靜、無罪故,對治煩惱衆苦樂住靜慮;二者、引發功徳靜慮;三者、引發饒益有情靜慮。慧三種者:一者、縁世俗諦慧;二者、縁勝義諦慧;三者、縁饒益有情慧。”
觀自在菩薩復白佛言:“世尊!何因縁故,波羅蜜多說名波羅蜜多?”
佛告觀自在菩薩曰:“善男子!五因縁故:一者、無染著故;二者、無顧戀故;三者、無罪過故;四者、無分别故;五者、正迴向故。無染著者,謂不染著波羅蜜多諸相違事。無顧戀者,謂於一切波羅蜜多諸果異熟及報恩中心無繫縛。無罪過者,謂於如是波羅蜜多無間雜染法,離非方便行。無分别者,謂於如是波羅蜜多,不如言詞執著自相。正迴向者,謂以如是所作所集波羅蜜多,迴求無上大菩提果。”
“世尊!何等名爲波羅蜜多諸相違事?”
“善男子!當知此事略有六種:一者、於喜樂欲財富自在諸欲樂中,深見功徳及與勝利;二者、於隨所樂,縱身、語、意而現行中,深見功徳及與勝利;三者、於他輕懱 不堪忍中,深見功徳及與勝利;四者、於不勤修著欲樂中,深見功徳及與勝利;五者、於處憒閙世雜亂行,深見功徳及與勝利;六者、於見、聞、覺、知、言說戲論,深見功徳及與勝利。”
“世尊!如是一切波羅蜜多何果異熟?”
“善男子!當知此亦略有六種:一者、得大財富;二者、徃生善趣;三者、無怨無壞,多諸喜樂;四者、爲衆生主;五者、身無惱害;六者、有大宗葉。”
“世尊!何等名爲波羅蜜多聞雜染法?”
“善男子!當知略由四種加行:一者、無悲加行故;二者、不如理加行故;三者、不常加行故;四者、不殷重加行故。不如理加行者,謂修行餘波羅蜜多時,於餘波羅蜜多逺離失壞。”
“世尊!何等名爲非方便行?”
“善男子!若諸菩薩以波羅蜜多饒益衆生時,但攝財物饒益衆生便爲喜足,而不令其出不善處,安置善處,如是名爲非方便行。何以故?善男子!非於衆生惟作此事名實饒益。譬如糞穢若多若少,終無有能令成香潔;如是衆生由行苦故,其性是苦,無有方便,但以財物繫相饒益,可令成樂,惟有安處妙善法中,方可得名第一饒益。”
觀自在菩薩復白佛言:“世尊!如是一切波羅蜜多有幾清淨?”
佛告觀自在菩薩曰:“善男子!我終不說波羅蜜多除上五相有餘清淨。然我即依如是諸事,總别當說波羅蜜多清淨之相。
“總說一切波羅蜜多清淨相者,當知七種。何等爲七?一者、菩薩於此諸法不求他知;二者、於此諸法見已,不生執著;三者、即於如是諸法不生疑惑——謂爲能得大菩提不?四者、終不自讃毀他,有所輕懱;五者、終不憍傲放𨓜;六者、終不少有所得,便生喜足;七者、終不由此諸法,於他發起嫉妬慳悋。
“别說一切波羅蜜多清淨相者,亦有七種。何等爲七?謂諸菩薩如我所說七種布施清淨之相,隨順修行:一者、由施物清淨行清淨施;二者、由戒清淨行清淨施;三者、由見清淨行清淨施;四者、由心清淨行清淨施;五者、由語清淨行清淨施;六者、由智清淨行清淨施;七者、由垢清淨行清淨施。是名七種施清淨相。
“又諸菩薩能善了知制立律儀一切學處,能善了知出離所犯,具常尸羅,堅固尸羅,常作尸羅,常轉尸羅,受學一切所有學處。是名七種戒清淨相。
“若諸菩薩於自所有業果異熟深生依信,一切所有不饒益事現在前時,不生憤 發,亦不反罵、不瞋、不打、不恐、不弄,不以種種不饒益事反相加害,不懷怨結;若諌誨時,不令恚惱,亦復不待他來諌誨;不由恐怖有染愛心而行忍辱,不以作恩而便放捨。是名七種忍清淨相。
“若諸菩薩通逹精進平等之性,不由勇猛勤精進故,自舉凌他,具大勢力,具大精進,有所堪能,堅固勇猛,於諸善法終不捨軛 。如是名爲七種精進清淨之相。
“若諸菩薩,有善通逹相三摩地靜慮,有圎满三摩地靜慮,有俱分三摩地靜慮,有運轉三摩地靜慮,有無所依三摩地靜慮,有善修治三摩地靜慮,有於菩薩藏聞、縁、修習無量三摩地靜慮。如是名爲七種靜慮清淨之相。
“若諸菩薩,逺離増益、損減二邊行於中道,是名爲慧;由此慧故,如實了知解脫門義,謂空、無願、無相三解脫門;如實了知有自性義,謂徧計所執、若依他起、若圎成實三種自性;如實了知無自性義,謂相、生、勝義三種無自性性;如實了知世俗諦義,謂於五明處;如實了知勝義諦義,謂於七眞如;又無分别離諸戲論,純一理趣多所住故,無量總法爲所縁故,又毗鉢舍那故,能善成辦法隨法行。是名七種慧清淨相。”
觀自在菩薩復白佛言:“世尊!如是五相各有何業?”
佛告觀自在菩薩曰:“善男子!當知彼相有五種業,謂諸菩薩無染著故,於現法中,於所修習波羅蜜多,恒常慇重勤修加行,無有放逸;無顧戀故,攝受當來不放逸因;無罪過故,能正修習極善圎满、極善清淨、極善鮮白波羅蜜多;無分别故,方便善巧波羅蜜多速得圎满;正迴向故,一切生處波羅蜜多及彼可愛諸果異熟皆得無盡,乃至無上正等菩提。”
觀自在菩薩復白佛言:“世尊!如是所說波羅蜜多,何者最廣大?何者無染汙?何者最明盛?何者不可動?何者最清淨?”
佛告觀自在菩薩曰:“善男子!無染著性、無顧戀性、正迴向性,最爲廣大。無罪過性、無分别性,無有染汙。思擇所作,最爲明盛。已入無退轉法地者,名不可動。若十地攝、佛地攝者,名最清淨。”
觀自在菩薩復白佛言:“世尊!何因縁故,菩薩所得波羅蜜多諸可愛果及諸異熟,常無有盡,波羅蜜多亦無有盡?”
佛告觀自在菩薩曰:“善男子!展轉相依生起、修習無間斷故。”
觀自在菩薩復白佛言:“世尊!何因縁故,是諸菩薩深信愛樂波羅蜜多,非於如是波羅蜜多所得可愛諸果異熟?”
佛告觀自在菩薩曰:“善男子!五因縁故:一者、波羅蜜多是最増上喜樂因故;二者、波羅蜜多是其究竟饒益一切自他因故;三者、波羅蜜多是當來世彼可愛果異熟因故;四者、波羅蜜多非諸雜染所依事故;五者、波羅蜜多非是畢竟變壞法故。”
觀自在菩薩復白佛言:“世尊!一切波羅蜜多,各有幾種最勝威徳?”
佛告觀自在菩薩曰:“善男子!當知一切波羅蜜多,各有四種最勝威徳:一者、於此波羅蜜多正修行時,能捨慳悋、犯戒、心憤、懈怠、散亂、見趣所治;二者、於此正修行時,能爲無上正等菩提眞實資糧;三者、於此正修行時,於現法中能自攝受,饒益有情;四者、於此正修行時,於未來世能得廣大無盡可愛諸果異熟。”
觀自在菩薩復白佛言:“世尊!如是一切波羅蜜多,何因?何果?有何義利?”
佛告觀自在菩薩曰:“善男子!如是一切波羅蜜多,大悲爲因;微妙可愛諸果異熟,饒益一切有情爲果;圎满無上廣大菩提爲大義利。”
觀自在菩薩復白佛言:“世尊!若諸菩薩具足一切無盡財寳,成就大悲,何縁世間現有衆生貧窮可得?”
佛告觀自在菩薩曰:“善男子!是諸衆生自業過失!若不爾者,菩薩常懷饒益他心,又常具足無盡財寳,若諸衆生無自惡業能爲障礙,何有世間貧窮可得?譬如餓鬼爲大熱渴逼迫其身,見大海水悉皆涸竭;非大海過,是諸餓鬼自業過耳。如是菩薩所施財寳,猶如大海無有過失,是諸衆生自業過耳,猶如餓鬼自惡業力令無有果。”
觀自在菩薩復白佛言:“世尊!菩薩以何等波羅蜜多,取一切法無自性性?”
佛告觀自在菩薩曰:“善男子!以般若波羅蜜多能取諸法無自性性。”
“世尊!若般若波羅蜜多能取諸法無自性性,何故不取有自性性?”
“善男子!我終不說以無自性性取無自性性,然無自性性離諸文字,自内所證,不可捨於言說文字而能宣說。是故我說般若波羅蜜多能取諸法無自性性。”
觀自在菩薩復白佛言:“世尊!如佛所說波羅蜜多、近波羅蜜多、大波羅蜜多。云何波羅蜜多?云何近波羅蜜多?云何大波羅蜜多?”
佛告觀自在菩薩曰:“善男子!若諸菩薩經無量時,修行施等,成就善法,而諸煩惱猶故現行,未能制伏,然爲彼伏,謂於勝解行地輭中勝解轉時,是名波羅蜜多。復於無量時修行施等,漸復増上,成就善法,而諸煩惱猶故現行,然能制伏,非彼所伏,謂從初地已上,是名近波羅蜜多。復於無量時修行施等,轉復増上,成就善法,一切煩惱皆不現行,謂從八地已上,是名大波羅蜜多。”
觀自在菩薩復白佛言:“世尊!此諸地中,煩惱隨眠可有幾種?”
佛告觀自在菩薩曰:“善男子!略有三種:一者、害伴隨眠,謂於前五地。何以故?善男子!諸不俱生現行煩惱,是俱生煩惱現行助伴,彼於爾時永無復有,是故說名害伴隨眠;二者、羸劣隨眠,謂於第六、第七地中微細現行,若修所伏不現行故;三者、微細隨眠,謂於第八地已上,從此已去,一切煩惱不復現行,惟有所知障爲依止故。”
觀自在菩薩復白佛言:“世尊!此諸隨眠,幾種麤重斷所顯示?”
佛告觀自在菩薩曰:“善男子!但由二種:謂由在皮麤重斷故,顯彼初二;復由在膚麤重斷故,顯彼第三。若在於骨麤重斷者,我說永離一切隨眠,位在佛地。”
觀自在菩薩復白佛言:“世尊!經幾不可數劫,能斷如是麤重?”
佛告觀自在菩薩曰:“善男子!經於三大不可數劫,或無量劫,所謂年、月、半月、晝夜、一時、半時、須㬰、瞬息、刹那量劫不可數故。”
觀自在菩薩復白佛言:“世尊!是諸菩薩於諸地中,所生煩惱當知何相?何失?何徳?”
佛告觀自在菩薩曰:“善男子!無染汙相。何以故?是諸菩薩於初地中,定於一切諸法法界已善通逹;由此因縁,菩薩要知方起煩惱——非爲不知,是故說名無染汙相;於自身中不能生苦,故無過失。菩薩生起如是煩惱,於有情界能斷苦因,是故彼有無量功徳。”
觀自在菩薩復白佛言:“甚竒!世尊!無上菩提乃有如是大功徳利,令諸菩薩生起煩惱,尚勝一切有情、聲聞、獨覺善根,何況其餘無量功徳?”
觀自在菩薩復白佛言:“世尊!如世尊說:若聲聞乗、若復大乗,惟是一乗。此何宻意?”
佛告觀自在菩薩曰:“善男子!如我於彼聲聞乗中,宣說種種諸法自性,所謂五藴,或内六處,或外六處,如是等類;於大乗中,即說彼法同一法界、同一理趣,故我不說乗差别性。於中或有如言於義妄起分别,二類増益,一類損減;又於諸乗差别道理,謂互相違,如是展轉遞興諍論。如是名爲此中宻意。”
爾時,世尊欲重宣此義,而說頌曰:
“諸地攝、想、所對治,殊勝、生、願及諸學,
由依佛說是大乗,於此善修成大覺。
宣說諸法種種性,復說皆同一理趣,
謂於下乗或上乗,故我說乗無異性。
如言於義妄分别,或有増益或損減,
謂此二種互相違,愚癡意解成乖諍。”
爾時,觀自在菩薩摩訶薩復白佛言:“世尊!於是解深宻法門中,此名何教?我當云何奉持?”
佛告觀自在菩薩曰:“善男子!此名諸地波羅蜜多了義之教,於此諸地波羅蜜多了義之教,汝當奉持!”
說此諸地波羅蜜多了義教時,於大㑹中有七十五千菩薩,皆得菩薩大乗光明三摩地。
解深宻經卷第四
龍藏音釋(註:現代音中,已無古音“入聲”;故凡遇“入聲”字,皆取現代義同之音代之。)
資糧:資,即移切(zi1),行用也。糧,呂張切(liang2),糧食也。
輕懱:懱,莫結切(mie4)。輕懱,謂輕易陵懱也。
軛:於革切(e入聲,取現代音e4)。
憤:房吻切(fen4),懣也。
西安釋典文化龍藏法音工作室製作